10 błędów w projektowaniu systemów dla seniorów (i jak ich uniknąć)

1. Zbyt skomplikowany interfejs

Złożone menu, małe ikonki, rozbudowane podstrony i nadmiar tekstu to częste przyczyny problemów seniorów z obsługą aplikacji. Skutkuje to dezorientacją i szybkim porzuceniem systemu.

Jak tego uniknąć:
Projektuj minimalistycznie. Używaj dużych przycisków, czytelnych ikon i prostych komunikatów. Skup się na kluczowych czynnościach, ogranicz liczbę kroków do minimum i twórz jednolite ścieżki użytkownika.

2. Brak testów z prawdziwymi seniorami

Wielu projektantów zakłada, że system jest intuicyjny, bo sami potrafią go obsłużyć. Tymczasem realne potrzeby seniorów są zupełnie inne.

Jak tego uniknąć:
Regularnie przeprowadzaj testy z osobami starszymi, zarówno w środowisku laboratoryjnym, jak i w ich naturalnym otoczeniu. Zbieraj opinie, nagrywaj interakcje, analizuj trudności i iteracyjnie poprawiaj projekt.

3. Niezrozumiała terminologia

Skomplikowane określenia techniczne, skróty, specjalistyczny żargon – to wszystko utrudnia korzystanie z aplikacji. Seniorzy mogą mieć problem z interpretacją nawet prostych pojęć, jeśli są one zapisane w sposób niejasny.

Jak tego uniknąć:
Pisz językiem prostym, jasnym i codziennym. Zamiast „Zgłoś incydent”, napisz „Wyślij prośbę o pomoc”. Zamiast „Konfiguracja usług”, użyj „Ustawienia”. Stosuj też komunikaty krok po kroku.

4. Ignorowanie problemów ze wzrokiem i słuchem

Zbyt mały tekst, słaby kontrast, brak powiększeń, ciche powiadomienia – to typowe błędy w systemach dla osób starszych.

Jak tego uniknąć:
Używaj dużych i wyraźnych fontów, wysokiego kontrastu, prostych kolorów i czytelnych ikon. Udostępniaj opcję powiększenia treści. Zapewnij głośne, wyraźne powiadomienia i opcję regulacji dźwięku.

5. Zbyt długie procesy rejestracji i logowania

Formularze na kilka ekranów lub skomplikowane hasła mogą zniechęcić seniorów już na starcie.

Jak tego uniknąć:
Ogranicz liczbę kroków do minimum. Umożliwiaj logowanie kodem SMS, pinem lub prostą metodą identyfikacji. Nie wymagaj natychmiastowej konfiguracji wszystkich elementów systemu.

6. Brak jednoznacznej informacji zwrotnej

Seniorzy potrzebują jasnych komunikatów potwierdzających wykonanie czynności. Brak feedbacku prowadzi do niepewności: „Czy to się zapisało?”, „Czy wysłałam prośbę?”.

Jak tego uniknąć:
Po każdej operacji wyświetl czytelne potwierdzenie – dźwiękowe, wizualne lub tekstowe. Używaj komunikatów typu „Gotowe”, „Wysłano”, „Zapisano”. Dodawaj krótkie animacje lub zmieniaj kolor przycisku po kliknięciu.

7. Brak dostosowania do różnych urządzeń

Nie wszyscy seniorzy korzystają ze smartfonów. Wielu używa tabletów, a część preferuje komputery stacjonarne. System dostępny tylko na jednym urządzeniu ogranicza ich możliwości.

Jak tego uniknąć:
Projektuj responsywnie. Upewnij się, że system działa poprawnie na telefonach, tabletach i komputerach. Dopasuj rozmiar elementów i interakcji do rodzaju urządzenia.

8. Brak integracji z urządzeniami bezpieczeństwa

Systemy dla seniorów często powinny współpracować z opaskami SOS, czujnikami upadku, urządzeniami przypominającymi o lekach czy zegarkami monitorującymi zdrowie. Brak integracji ogranicza funkcjonalność i bezpieczeństwo.

Jak tego uniknąć:
Wdrażaj otwarte API i integracje z zewnętrznymi urządzeniami. Stosuj standardy branżowe i projektuj system tak, aby mógł współpracować z urządzeniami teleopieki, czujnikami czy aplikacjami zdrowotnymi.

9. Ignorowanie kwestii prywatności i RODO

Systemy dla seniorów często operują na danych wrażliwych: zdrowotnych, lokalizacyjnych czy dotyczących bezpieczeństwa. Brak jasnej polityki prywatności lub niewłaściwe zabezpieczenia są poważnym błędem.

Jak tego uniknąć:
Projektuj zgodnie z RODO. Stosuj szyfrowanie danych, minimalizację informacji, jawne komunikaty o przetwarzaniu i proste zgody użytkownika. Ograniczaj widoczność danych tylko do niezbędnych osób i funkcji.

10. Brak wsparcia, instrukcji i edukacji

Nawet najlepszy system nie zadziała, jeśli senior nie wie, jak z niego korzystać. Brak instrukcji, filmów, szkoleń czy infolinii prowadzi do rezygnacji z używania aplikacji.

Jak tego uniknąć:
Twórz instrukcje obrazkowe, krótkie materiały wideo, sekcje FAQ oraz umożliwiaj kontakt z konsultantem. Zapewnij także szkolenia wprowadzające – zarówno dla seniorów, jak i dla ich rodzin czy opiekunów.

Podsumowanie

Projektowanie systemów dla seniorów to nie kwestia uproszczenia standardowego produktu, ale stworzenia go od podstaw z myślą o użytkowniku, który ma inne potrzeby, ograniczenia i doświadczenia technologiczne. Najczęstsze błędy – takie jak skomplikowany interfejs, brak testów z seniorami czy niedostosowanie do potrzeb sensorycznych – można łatwo wyeliminować, jeśli już na początku procesu projektowania uwzględni się ich perspektywę. Kluczem jest prostota, dostępność, bezpieczeństwo i ciągłe słuchanie użytkowników.